ممیزی انرژی مهمترین ابزار مدیریت انرژی بوده و تنها راه شناسایی روند وضعیت مصرف انرژی یک سازمان است. ممیزی انرژی عبارت است از یک تلاش هدفمند به منظور شناسایی، کمی‌سازی و گزارش‌دهی فرصت‌های بهبود کارایی انرژی در یک سازمان. به کمک ممیزی انرژی می‌توان طرح‌ریزی انرژی یک سازمان را انجام داد و روش‌های رسیدن به وضعیت مطلوب در خصوص مصرف انرژی را تعیین نمود. استاندارد ISO 50002، اصول اولیه و الزامات اجرای ممیزی انرژی و هماهنگ‌سازی فرایندهای جاری ممیزی را تعیین می‌کند.
دامنه ممیزی انرژی، پیچیدگی محاسبات و سطوح ارزیابی‌های اقتصادی، مواردی هستند که هزینه و زمان اجرای یک پروژه ممیزی انرژی را تحت تأثیر خود قرار می‌دهند، لذا بسیار مهم است که در ابتدا بین تیم ممیزی انرژی و کارفرما در خصوص این موارد توافق صورت گرفته باشد. عموما ممیزی انرژی به دو دسته بخش صنعت و ساختمان تقسیم می‌گردد.
در ممیزی انرژی ساختمان، عمده مواردی که مورد بررسی قرار می‌گیرند عبارتند از پوسته، سیستم گرمایش و سرمایش، وضعیت آسایش حرارتی و کیفیت هوای محیط داخل، وضعیت روشنایی و نور، بررسی سوابق مصرف انرژی ساختمان، وضعیت شاخص مصرف انرژی، بررسی الگوی رفتار و برنامه مصرف انرژی در ساختمان (schedule)، شناسایی راهکارهای بهبود کارایی انرژی در ساختمان و محاسبات اقتصادی انجام پروژه‌های بهبود.
در ممیزی انرژی صنعت، عمده مواردی که مورد بررسی قرار می‌گیرند عبارتند از شناسایی مصرف کنندگان بارز انرژی در کارخانه، سوابق مصرف انرژی در کارخانه، شناسایی تلفات حرارتی در کوره‌ها و هیترها و سایر سامانه‌های تولید حرارت، کیفیت و کمیت برق مصرفی در واحدهای مختلف کارخانه، تعیین یک شاخص مناسب برای تجهیزات یا فرایندهای مصرف کننده انرژی، ارزیابی فنی و اقتصادی راهکارهای بهبود کارایی انرژی در کارخانه.
شرکت بهینه‌سازان صنعت تأسیسات از سال ۱۳۸۶ وارد عرصه ممیزی انرژی در ساختمان و صنعت شده از آن زمان تا کنون بیش از ۱.۵ میلیون متر مربع ساختمان و بیش از ۵۰ کارخانه توسط کارشناسان این شرکت ممیزی انرژی شده است.
